Portret Bernhard Langer, man van staal

Bernhard Langer won zijn eerste toernooi op de Europese Tour in oktober 1980: het Dunlop Masters dat op St Pierre in Wales werd gespeeld. Zijn vooralsnog laatste grootste triomf vierde hij deze zomer, ook in Wales. Op de ruwe links van Royal Porthcawl zegevierde Langer voor de derde keer in zijn carrière in het Brits Senior Open.

Ondanks een keelontsteking bleef Langer overeind in de harde wind, ging laag toen het op zaterdag nagenoeg windstil was en hield stand in de laatste ronde. Langer had niet meer dan één slechte drive, nota bene op de eerste waar zijn bal in een gaspeldoornstruik verdween.

Het was zijn derde overwinning in een Major in 2017 en zijn tiende in totaal. Sinds hij in augustus 2007 de overstap naar de senioren maakte, won Langer elk jaar minstens een toernooi van de (Amerikaanse) Champions Tour. Hij staat nu op een totaal van 33. Dat zijn er twaalf minder dan recordhouder Hale Irwin, maar Bernhard Langer is niet van plan de golftas aan de wilgen te hangen.

Het is dus bijna 37 jaar geleden dat Bernhard Langer zijn eerste van 42 zeges op de Europese Tour behaalde. Met dat totaal hoeft hij alleen Severiano Ballesteros voor zich te laten. De in 2011 overleden Spanjaard won vijftig keer.

Langer won ons Open in drie verschillende decennia (1984, 1992 en 2001). Alleen de Belg Flory van Donck kan hem dat nazeggen.

Waarom blijf je zo goed, vroeg een journalist hem tijdens het Senior Open. ‘Heb je een uur of twee?’, antwoordde Langer glimlachend na zijn succesvolle optreden op Royal Porthcawl. ‘We blijven aan ons spel werken en je leert van je fouten. Ik heb een geweldig team met mijn coach Willy Hoffman en caddie Terry Holt. Mijn gezin steunt mij en dat geldt ook voor mijn broer Erwin, die mijn manager is. Daarnaast ben ik behoorlijk gezond en ik heb geen fysieke beperkingen. Als je dat bij elkaar optelt, ben ik een vent die het nog graag tegen anderen opneemt. Wat ik ook doe, ik wil dat goed doen. Ik werk hard en verwacht veel van mijzelf. Dat alles heeft toch wel het een en ander opgeleverd.’

‘Het is moeilijk om mijn spel van zeg 25 jaar geleden met dat van nu te vergelijken’, aldus Langer. ‘Ik speel niet meer op dezelfde banen en we hebben andere ballen, shafts, drivers.’

‘Maar van binnen weet ik dat ik de laatste tien jaar regelmatig het beste golf van mijn hele leven heb gespeeld. Gegarandeerd. Ik heb het al vaker gezegd: ik geloof er sterk in dat je beter kunt worden. Ik geloof dat mijn techniek als vijftiger beter was dan toen ik twintig, dertig was. Ik snap nu veel beter hoe de swing in elkaar zit en wat ik wel en niet kan doen. De slagen die ik nu produceer, had ik jaren terug niet in huis. Schrijf dat maar toe aan ervaring. En dat alles speelt een grote rol.’

Verbod op verankeren

Dat harde werken, niet willen opgeven. Deze instelling heeft de op 27 augustus 1957 in Anhausen geboren Duitser altijd gehad. Mogelijk heeft hij haar van zijn vader geërfd, die vlak na de Tweede Wereldoorlog in Beieren uit een trein vol krijgsgevangen op weg naar Siberië sprong.

Als peuter en kleuter was Bernhard Langer vaak ziek. Maar hij groeide over de koortsaanvallen heen en werd er mentaal alleen maar sterker door. In 1964 begon hij, zeven jaar jong, met caddiën op de plaatselijke golfbaan en op zijn vijftiende werd Bernhard Langer pro. In 1975 boekte hij zijn eerste grote zege door het Duits Nationaal Open te winnen.

Maar ook de succesvolle Langer liep in sportief opzicht tegen een muur op. Daar kon zelfs een zege in The Masters van 1985 (en later in 1994) niets aan veranderen.

De yips. Vier lettters, maar dan wel in een combinatie waar golfers de rillingen van krijgen. Langer werd meerdere keren getroffen door de ‘ziekte’ die elke korte putt in een onmogelijke opdracht verandert.

Bernhard Langer overwon de yips een paar keer en uiteindelijk definitief toen hij in de jaren negentig de lange putter in de tas deed. Die beslissing heeft hem geen windeieren gelegd, maar het succesverhaal leek een einde te gaan krijgen toen de R&A en de USGA het verankeren verbood.

Langer hield bij het uitvoeren van de pendulebeweging zijn bovenste hand tegen het borstbeen, net als onder anderen de veel jongere Adam Scott, Keegan Bradley en Webb Simpson, die er Majors mee wonnen.

Zij allen ageerden fel tegen Regel 14-1b die op 1 januari in werking trad:

Bij het doen van een slag, mag de speler de stok niet verankeren, niet

‘rechtstreeks’ en niet door het gebruik van een ‘ankerpunt’.

‘Als het zoveel voordeel oplevert, waarom kiezen dan niet veel meer spelers voor de langere putter?’, aldus Langer.

Scott, Bradley en Simpson dumpten de ‘bezemsteel’, maar Bernhard Langer koos ervoor om met zijn vertrouwde model net iets anders te putten: hij houdt sinds het begin van het seizoen zijn hand een fractie van het bovenlichaam.

Van meet af aan werd deze methode onder de loep genomen. Scott McCarron, een andere speler op de Champions Tour, doet exact wat Langer doet en beiden zijn door collega’s (maar alleen off the record) en door journalisten als Brandel Chamblee van The Golfchannel – een man die graag vuurtjes opstookt – min of meer van vals spel beschuldigd. Meerdere keren werd gezegd dat het duidelijk was dat de bovenste hand van Langer en McCCarron hun polo of sweater raakt.

Maar is kleding deel van het lichaam?

Goed om Noot 1 van Regel 14-1b erbij te pakken, zoals die door de NGF is vertaald: De stok is ‘rechtstreeks’ verankerd wanneer de speler opzettelijk de stok of een hand waarmee hij de stok vastpakt tegen enig deel van zijn lichaam houdt. Als uitzondering mag de speler de stok of een hand waarmee hij de stok vastpakt tegen een hand of onderarm houden.

Opzettelijk en lichaam staan in het regelboekje niet vet gedrukt, maar het zijn wel twee woorden die van belang zijn. Niet volgens Chamblee overigens, die het in een gesprekje met zijn collega Tim Rosaforte als volgt verwoordde: ‘Wat de USGA in feite zegt is ‘als je kunt leven met vals spel, dan is dat oké. Als je er niet wakker van ligt, dan is dat oké’.

Het woord opzettelijk staat er niet voor niets. Wat bijvoorbeeld als een windvlaag de speler ook maar een fractie uit balans brengt?

Chamblee en andere criticasters weigeren, zo lijkt het, in te zien dat de woorden opzettelijk en lichaam in het boekje staan. Het woord kleding wordt nergens vermeld.

Omdat de gemoederen – zeker na de kritiek van Chamblee – hoog op leken te gaan lopen, besloten de USGA en de R&A vorige maand een verklaring uit te geven:

‘We are confident that Rule 14-b had been applied fairly, and have consistently seen no incident of a player breaking the Rule, which does not prohibit a hand or club to touch a player’s clothing in making a stroke. Integrity is at the heart of the Rules and how the game is played worldwide, and this essential value has made the game enjoyable for all golfers.’

Jaloezie

Aan de vooravond van het British Senior Open besloot Langer zijn hart te luchten over die vele opmerkingen: ‘Ik heb er wel een beetje last van. Weet je, ik ben gewoon teleurgesteld in een aantal mensen. Ik wil hun naam niet noemen. We verdienen allen een boterham in golf en we zouden over de goede zaken en positieve dingen moeten praten en niet negatief zijn.’

‘Ik begrijp het ook niet, omdat ik een integer mens ben en het laatste wat ik wil doen, is het overtreden van de regels en bekend staan als een bedrieger. Ik weet wanneer ik veranker en ik weet wanneer ik niet veranker, omdat ik controle over mijn hand heb. Ik veranker niet en ik raak welk deel van mijn lichaam dan ook niet aan. Ik weet dat ik volgens de regels speel.’

Heb je de indruk dat het een vendetta tegen jou is?

‘Ja, maar het gaat niet alleen om mij. Er zijn andere spelers die een lange putter hebben en dezelfde methode als ik hanteren. Maar weet je, het is menselijk om jaloers te zijn, laat ik het zo zeggen. Als ik 180ste op de Money List stond, zou niemand iets zeggen.’

Het was opmerkelijk dat Bernhard Langer zich zo nadrukkelijk uitsprak over kritiek op hem. Hij staat immers al decennia bekend vanwege zijn rustige manier van spelen. Drie onder? Drie boven? Het is niet aan zijn gezicht te zien. Het meest emotioneel was waarschijnlijk zijn kreet ‘Nein!’ toen hij in de beslissende match van de Ryder Cup 1991 een korte putt miste voor een 14-14 draw. Een week later al speelde hij in eigen land het Mercedes Duits Masters. Langer won na een play-off.

‘Mijn mentaliteit is goed’, zegt hij. Wat de omstandigheden ook zijn, je moet het ermee doen. Nooit opgeven, daar gaat het om. Dat is een kwestie van mentaliteit, maar het heeft ook met mijn geloof te maken. Dat speelt een grote rol in mijn leven. Het betekent heel veel voor mij. Je vindt het terug in alles wat ik doe en het geeft me veel kracht en een innerlijke rust die veel mensen mogelijk niet hebben.’

_{(Foto: Getty Images / Dit artikel van de hand van Jan Kees van der Velden stond eerder in Golfers Magazine 7)}